बाेध अनुच्छेद

मागअनुसारको उत्पादन बृद्धि गर्न खाने पानीका थप आयोजनाहरु आवश्यक पर्दछन् । काठमाण्डौ राजधानी भएको कारणले यसमाथि परिरहेको जनघनत्वको अत्यधिक चापले खाने पानीको स्थितिमा एकातिर दवाव परिरहेको हुन्छ भने अर्कातिर गलैंचा उद्योग जस्ता उद्योगका कारणले खानेपानी आपूर्तिलाई चुनौति दिइरहेको छ । जलाशयको थप निर्माण र पानीका थप स्रोतको परिचालनको गति जुन सीमा अगाडि बढ्रनु पर्ने हो ,बित्तिय एवं अन्य कारणले अगाडि बढिरहेको छैन । मेलम्ची टाढाकै सपना बनिरहेको छ भने रोसी र बल्खुजस्ता सम्भावनाहरु अहिले विचारणीय भइरहेका छन् । खाने पानी संस्थानले दिएको जानकारीअनुसार प्रतिहजार लिटर पानी उत्पादनका लागि साडे चार रुपिँया लागत पर्छ र अहिले ग्रहकबाट यसले प्रतिहजार लिटर पानीका निमित्त औशत महशुल रु २ रुपैंयाँ १६ पैसा उठाउने गरेको छ । विश्व बैङ्कलाई ऋणको बार्षिक किस्तामात्र २ करोड ४० लाख बुझाउनु पर्ने यो संस्थान बर्षको ८ करोड ५७ लाख आम्दामी गर्ने स्थितिमा पुगेको छ भने यसको खर्च १५ करोड ६८ लाख पुगेको देखिन्छ । थप आयोजना मर्मत संम्भार र सुधार कार्य अगाडि बढाउनु पर्ने संस्थानको आर्थिक चित्र यस्तो भएको अवस्थामा संस्थानको सम्भाब्यता हेरी ऋण, अनुदान दिने अन्तराष्ट्रिय वित्तीय संस्थानले  के विचार गर्लान् ..त्यो विचारणीय छ । संयुक्तराज्य अमेरीकामा होस् वा अन्य मुलुकमा, सबैतिर खाने पानी सस्तो हुँदा बढी खेर जाने कुरामा ब्यापक चिन्ता प्रकट गरिएको छ । चिन्ताको कारण खाने पानीको स्रोत प्रदुषण  सुक्खालगायत खेतिका लागि प्रयोग हुने पानीको बढी परिमाण आदि हुन् ।यस्ता कारणले खासगरि विकासोनमसख मुलुक पानीको समस्याबाट नराम्ररी प्रभावित हुने समभावना हुनछ । स्वयं एसियामा अब खाने पानीको जगेर्ना गर्न खेतिका लागि प्रयोग गरिने पानीको मात्रा कम गरिनु पर्ने वा पानी कम लाग्ने कुरा उत्पादन गर्न ध्यान  दिनुपर्ने कुरामा गम्भीर रुपले विचार विमर्श भइरहेको छ ।
प्रश्नहरु
क) राजधानीमा खाने पानीको आपूर्तिमा कमी आउनका कारणहरु के के हुन् ?
ख) खाने पानीको थप स्रोत परिचालनका निमित्त हाल के–कस्तो सोचाइ रहेको पाइन्छ ?
ग) खाने पानीको थप आपूर्तिका निमित्त संस्थान के कति सक्षम देखिन्छ ?
घ) विकासोन्मुख मुलुकहरु पानीको समस्याले नराम्ररी ग्रसित हुनका कारणहरु के के हुन् ?
ङ) गाढा अक्षरमा भएका पद तथा पदावलीको तात्पर्य के हो ?